Page 4 - จดหมายข่าว วช 160

งานวิจัยสนองพระราชดําริ

‘หังสรัตน’
‘หังสรัตน’ พรรณไมพระราชทาน พรรณไมพระราชทาน พรรณไมพระราชทาน

สมเด
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจŒา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ ็จพระกนิษฐาธิราชเจŒา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สายพันธุหงสเหินที่สวยงาม จํานวน 3 สายพันธุ ไดแก พันธุ MJNRCT
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจŒา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สายพันธุหงสเหินที่สวยงาม จํานวน 3 สายพันธุ ไดแก พันธุ MJNRCT
สยามบรมราชกุมาร� ทรงตระหนักถึงความสําคัญของการพัฒนาและ 1 พันธุ MJNRCT 2 และ พันธุ MJNRCT 3 กอใหเกิดเปนหงสเหิน
ปรับปรุงพันธุพ�ช และทรงตระหนักถึงความสําคัญของพันธุกรรมพ�ชต‹าง ๆ สายพันธุใหม
ที่มีอยู‹ในประเทศไทย พระองคทรงมีพระราชดําร�ใหŒสํารวจและรวบรวม ในการนี้ วช. ไดขอพระราชทานชื่อหงสเหินสายพันธุใหม
พันธุกรรมพ�ชที่มีแนวโนŒมว‹าใกลŒสูญพันธุ และสรŒางกิจกรรมเพ�่อใหŒมีการ จากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ
ร‹วมคิด ร‹วมปฏิบัติในอันที่จะนําประโยชนมาถึงประชาชนชาวไทย ตลอดจน สยามบรมราชกุมารี และไดรับพระราชทานชื่อวา ‘หังสรัตน’ ตั้งแต
ใหŒมีการจัดทําระบบขŒอมูลพันธุกรรมพ�ชใหŒแพร‹หลายสามารถสื่อถึงกัน วันที่ 19 พฤษภาคม 2559 ดวยสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ นับเปน

ไดŒทั่วประเทศ พระมหากรุณาธิคุณอยางหาที่สุดมิได
สํานักงานการวิจัยแหงชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา “หงสเหิน” มีชื่อพฤกษศาสตร Globba hybrida มีลักษณะ
วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม ไดใหการสนับสนุนทุนวิจัยแก ทางพฤกษศาสตรของพืชชนิดนี้ เปนพืชกลุม Curcuma มีลําตน
ทีมวิจัยมหาวิทยาลัยแมโจ ดําเนินการปรับปรุงพันธุพืช ในโครงการ ใตดินทําหนาที่สะสมนํ้าและอาหารเรียกวา เหงา (Rhizome) ตาขาง
วิจัยเรื่อง “การพัฒนาพันธุหงสเหินเพื่อการพาณิชย” โดยมี ผูชวย ของเหงาจะเจริญเติบโตไปเปนลําตนเทียม (pseudomanas)
ศาสตราจารย ดร.เฉลิมศรี นนทสวัสดิ์ศรี และ ดร.ธีรนิติ พวงกฤษ ที่เห็นอยูเหนือดิน ใบ มีลักษณะเปนใบเดี่ยวขอบใบเรียบ และกานใบ
เปนผูดําเนินโครงการ ฯ นอกจากนี้ ยังไดมีการถายทอดเทคโนโลยี จะรวมตัวกันแนนเปนลําตนเทียม ชอดอก เปนแบบชอแนน (compact

การผลิตหงสเหินใหเกษตรกรที่อําเภอแมริม จังหวัดเชียงใหม ที่คณะ spike) มีใบประดับ (bract) โอบรอบชอดอกทําใหเห็นใบประดับเรียง
นักวิจัยไดพัฒนาและคัดเลือกสายพันธุหงสเ หินใหมขึ้น ทําใหได ซอนกันเกิดเปนชอที่มีลักษณะเปนทรงกระบอก หรือทรงกระสวย
ภายในเปนที่อยูของดอกจริงประมาณ 2 - 7 ดอก สวนใบประดับ
สวนบน (coma bract) มีลักษณะรูปรางและสีสันแตกตางจาก
ใบประดับปกติ เกสรตัวผูวงนอกเปนหมัน 3 อัน ถูกเปลี่ยนรูปเปนกลีบ
3 กลีบ เรียกวากลีบสเตมิโนด (staminode) โดยหนึ่งกลีบเปลี่ยนไป
เปนรูปที่เรียกวาปาก (lip) สําหรับเกสรเพศเมียอยูสูงกวาอับละออง
เกสรเล็กนอย โดยแทรกอยูระหวางอับละอองเกสร ผลและเมล็ด
ผลเมื่อพัฒนาจะแบงเปนรูป 3 พู อยางชัดเจนภายในแตละพูเปนที่อยู

ของเมล็ด ซึ่งมีเมล็ดอยูราว 25 - 150 เมล็ดขึ้นกับชนิด ผลแก
มีอายุประมาณ 1 - 2 เดือน โดยผลแกเต็มที่จะมีผนังบางและใสจน
สามารถมองเห็นได เมล็ดมีรูปรางคลายหยดนํ้าหรือเมล็ดองุนขนาด
ยาวประมาณ 0.5 เซนติเมตร เมล็ดที่แกเต็มที่จะมีสีนํ้าตาลเขม
รากเปนระบบรากฝอย รากสวนหนึ่งมีปลายบวมพองออก มีลักษณะ
เปนตุมทําหนาที่เก็บสะสมอาหาร
สํานักงานการวิจัยแหงชาติ (วช.)
4 National Research Council of Thailand (NRCT)