Page 13 - จดหมายข่าว วช 133

นวัตกรรม : ศิลปวัฒนธรรม

กี่ทอผากึ่งอัตโนมัติเพื่ออนุรักษผายกไทยี่ทอผากึ่งอัตโนมัติเพื่ออนุรักษผายกไทยี่ทอผากึ่งอัตโนมัติเพื่ออนุรักษผายกไทยี่ทอผากึ่งอัตโนมัติเพื่ออนุรักษผายกไทยี่ทอผากึ่งอัตโนมัติเพื่ออนุรักษผายกไทย
ก ก ก ก

สํานักงานการวิจัยแห‹งชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม (อว.) มอบรางวัล
การวิจัยแห‹งชาติ : รางวัลผลงานประดิษฐคิดคŒน รางวัลระดับดีมาก สาขาวิศวกรรมศาสตรและอุตสาหกรรม ประจําป‚ 2565
ใหŒแก‹ ผูŒช‹วยศาสตราจารยเกสร วงศเกษม และคณะ แห‹ง มหาวิทยาลัยมหาสารคาม จากผลงาน “กี่ทอผŒากึ่งอัตโนมัติเพื่ออนุรักษ
ผŒายกไทย” ในงานวันนักประดิษฐ ประจําป‚ 2564 - 2565 โดยมี ศาสตราจารย ดร. นายแพทยสิริฤกษ ทรงศิวิไล ปลัดกระทรวง
การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม เปšนประธานมอบรางวัล

ผูชวยศาสตราจารยเกสร วงศเกษม หัวหนาโครงการ สําหรับกี่ทอผากึ่งอัตโนมัติเพื่ออนุรักษผายกไทย ไดนําเอา
ผลงานนวัตกรรม “กี่ทอผากึ่งอัตโนมัติเพื่ออนุรักษผายกไทย” เทคโนโลยีกับอัตลักษณความเปนไทยมาประยุกตเขาดวยกัน
ไดสรุปวา การทอผา ถือเปนศิลปะและหัตถกรรมหรืองานฝมืออยางหนึ่ง เพื่อชวยแกปญหาในการทอผายก อันเปนศิลปะการทอขั้นสูง
ที่มีมาตั้งแตสมัยโบราณ โดยผาที่ทอดวยลวดลายที่แสดงถึง ของไทย และอนุรักษใหคงอยู โดยใชอุปกรณควบคุมกลไกการ
ภูมิปญญาและทักษะของผูทอ ไดแก “ผายก” ซึ่งเปนผาที่ทอ ทําใหเกิดลวดลายบนผืนผา และผูใชสามารถเพิ่มลวดลายที่เปน
ไดยากและมีเอกลักษณ ทําใหผายกนี้เปรียบเสมือนงานศิลปะ อัตลักษณไดเองตามที่ตองการ การใชงานยังคงวิถีการทอแบบ

หรืองานหัตถกรรม ราคาของผาทอยกเหลานี้จะมีราคาสูง เมื่อเทียบ ดั้งเดิม นอกจากนี้ยังชวยลดแรงงานจากแตเดิมตองทอ 2 - 3 คน
กับการทอดวยวิธีอื่น โดยปกติแลวผายกที่เปนผาฝายจะมีราคา ใหเหลือเพียงคนเดียว ทําใหสามารถเพิ่มอัตราการทอได 2.5 เทา
ขั้นตํ่า ผืนละ 6,000 บาท แตหากมีลวดลายซับซอนหรือทําจาก เมื่อเทียบการทอในลายเดียวกัน ไมมีลายผาผิดพลาด ยิ่งไปกวานั้น
เสนไหมหรือดิ้นเงินดิ้นทองแลวราคาจะสูงกวา 15,000 บาทตอผืน ยังเหมาะกับทุกวัย โดยเฉพาะคนรุนใหมที่ไมมีทักษะก็สามารถ
แตในขณะเดียวกัน ดวยอัตราการผลิตที่ตํ่า ทําใหผูทอไมสามารถ ทอได คนสูงอายุที่ไมมีกําลังขา แมแตคนพิการทางขาก็สามารถ
ผลิตไดตามความตองการของลูกคา เนื่องจากมีปญหาทั้งดาน ใชเครื่องทอนี้ไดเชนกัน
แรงงาน ทักษะ ตลอดจนแรงจูงใจในการทอ งานทอผายกนี้ โดยในสวนของลวดลายหากมีการบันทึกลายทอมากกวา
นับวันยิ่งมีคนสืบทอดนอยลง เพราะกวาจะไดเงินคาตอบแทน 500 ลวดลาย ปจจุบันกี่ทอผากึ่งอัตโนมัติไดนําไปใชงานในพื้นที่
ในการทอแตละผืนตองใชเวลานานและยังเปนงานที่ทํายากดวย ชุมชนทอผาบานนาโปรง จังหวัดอุดรธานี และชุมชนทอผาบานนา

ผูทอจึงเลือกที่จะทอผาแบบเรียบแทน สะแบง จังหวัดยโสธร ซึ่งทางวิสาหกิจชุมชนทั้งสองแหงไดใหการ
จากปญหาที่กลาวมาจึงเกิดแนวคิดในการออกแบบและ ตอบรับผลสําเร็จของกี่ทอผากึ่งอัตโนมัติเปนอยางดี มียอดการ
สรางกี่ทอผากึ่งอัตโนมัติสําหรับทอผายกขึ้น กี่ทอผานี้มีการควบคุม ผลิตผายกเพิ่มขึ้นถึง 500 หนวยตอป คิดเปนผลกําไรที่เพิ่มขึ้น
ดวย PLC และมีหนวยความจําที่สามารถชวยจดจําและบรรจุ ตอปประมาณ 2,800,000 บาท โดยมีการจางแรงงานในระดับ
ลายผาได เพิ่มอัตราการทอ ลดแรงงานในการทอผา ทําใหการ แรงงานเพิ่มขึ้น 2 คน นอกจากนั้น ยังสามารถประเมินความสําเร็จ
ทอผายกเปนเรื่องงายขึ้น เพื่อใหผูที่ไมมีทักษะทอได ทําใหชุมชน ดานธุรกิจไดในระดับมากที่สุดอีกดวย
มีรายไดเพิ่มขึ้น มีความภูมิใจในการอนุรักษศิลปะการทอ

ที่มีอัตลักษณทองถิ่น อันเปนการพัฒนาชุมชนที่ยั่งยืน
ผูŒที่สนใจสามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมไดŒที่ :

ผูŒช‹วยศาสตราจารยเกสร วงศเกษม แห‹ง มหาวิทยาลัยมหาสารคาม โทรศัพท 06 5536 1479
สํานักงานการวิจัยแหงชาติ (วช.)
National Research Council of Thailand (NRCT) 13