Page 8 -

การจัดการแมลงศัตรูปศุสัตวโดยชีววิธี

ศูนยวิจัยควบคุมศัตรูพืชโดยชีวินทรียแหงชาติ
สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ (วช.)

การเกิดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนทําใหเกิดการ แมลงศัตรูหลักในฟารมสุกร นอกจากนี้อาจมีแมลงวันหลังลาย
แลกเปลี่ยนสินคาระหวางประเทศหลายชนิด รวมถึงอาหาร Sacrophaga sp. และแมลงวันหัวเขียว Chrysomya
การสงออกเนื้อ และผลิตภัณฑจากสัตว สุกร เปนหนึ่งในสัตว megacephala แตพบในปริมาณนอยมาก เดิมเกษตรกร
เศรษฐกิจที่ประชาชนในภูมิภาคอาเซียนนิยมนํามาบริโภค ใชสารฆาแมลงในการปองกันกําจัดแมลงวันบาน ไดแก
และสรางมูลคาทางเศรษฐกิจ ปจจุบันปริมาณความตองการ cyromazine, 2,2-dichlorovinyl dimethyl เปนตน พบวา

ของเนื้อสุกรมีการเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง เพื่อตอบสนองตอ มีรายงานการตานทานตอสารฆาแมลงในกลุม phosphate,
คานิยมการบริโภค ในป 2558 มีรายงานการผลิตสุกรภายใน permethrin และ dichlorvos ของแมลงวันบานในหลาย
ประเทศไทยมากถึง 9.8 ลานตัวตอป มีรายงานผูเลี้ยงสุกร พื้นที่ นอกจากนี้การใชสารฆาแมลงยังทําใหเกิดอันตรายตอ
ทั่วประเทศ จํานวน 191,289 ครัวเรือน ในจํานวนนี้เปน มนุษยและสัตวเลี้ยง
เกษตรกรในภาคตะวันออกเฉียงเหนือถึง 90,384 ราย ในอดีต ศูนยวิจัยควบคุมศัตรูพืชโดยชีวินทรียแหงชาติ ภาค
จนถึงปจจุบัน ประเทศไทยมีการเลี้ยงสุกรพื้นเมืองแบบดั้งเดิม ตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน มหาวิทยาลัยขอนแกน โดย
รวมกับการเพาะปลูกพืชกระจายอยูในชนบท โดยเกษตรกร รองศาสตราจารย ดร.นุชรีย ศิริ ผูอํานวยการศูนยฯ และคณะ

จะเลี้ยงเพียงสองหรือสามตัวและจะใชวิธีผูกสุกรไวใตถุนบาน นักวิจัยของศูนยฯ พบศัตรูธรรมชาติของแมลงวันบาน ไดแก
เพื่อปองกันหาย บางรายปลอยใหสุกรหากินเอง หรือกั้นคอก แมลงหางหนีบ Labidura riparia แตนเบียนดักแด Pachycre-
อยางงาย ๆ เนื่องจากมีเปาหมายหลักคือ เลี้ยงไวบริโภคใน poideus vindemiae แตนเบียนดักแด Spalangia endius
ครัวเรือนและขาย การเลี้ยงสุกรในลักษณะดังกลาว มักเกิด และไสเดือนฝอยศัตรูแมลง Steinernema siamkayai
ปญหาดานสาธารณสุข ไดแก กลิ่น และแมลง ในครัวเรือน จึงไดทดสอบประสิทธิภาพการกินหนอนแมลงวันบานของ
โดยเฉพาะแมลงวันบาน ในทางปศุสัตวถึงแมจะไมมีรายงาน แมลงหางหนีบ L. riparia พบวา แมลงหางหนีบ L. liparia 1 คู
การนําโรคที่เกิดจากแมลงวันบานโดยตรง แตมีรายงานการ สามารถกินหนอนแมลงวันบานได 32.5 ตัว/วัน ดังนั้นแมลง
ทําใหเกิดโรคทางเดินอาหารในผูเลี้ยง และมีเชื้อโรคปนเปอน หางหนีบ L. liparia จึงมีประสิทธิภาพในการปองกันกําจัด
ในอาหารเลี้ยงสัตว การที่มีแมลงวันบานจํานวนมากทําใหเกิด แมลงวันบานในฟารมสุกร จึงไดศึกษาเพิ่มเติมถึงระดับความลึก

ความรําคาญและความเครียดในสัตว สงผลตอปริมาณผลผลิต ที่แมลงหางหนีบสามารถเขาทําลายแมลงวันบานในมูลโค
ในทางเศรษฐกิจ นอกจากนี้ยังอาจกอใหเกิดเชื้อโรคปนเปอนใน เพื่อเปนขอมูลสําคัญในการหาวิธีปองกันกําจัดแมลงวันบาน
อาหารสัตว และผลิตภัณฑจากเนื้อสัตว จากการสํารวจแมลง อยางมีประสิทธิภาพตอไป
ในฟารมสุกรพบวา แมลงวันบาน Musca domestica เปน

สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ (วช.)
8 National Research Council of Thailand (NRCT)