Page 7 - จดหมายข่าว วช 139

งานวิจัย : สิ่งแวดลอม

รองศาสตราจารย ดร.สุธา ขาวเธียร
แหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
หัวหนาโครงการวิจัย
หัวหนาโครงการวิจัย
“ประเทศไทยไรŒขยะ” ทีมวิจัยจุฬาฯ สรางฐานขอมูลจัดการขยะอิเล็กทรอนิกส

ป˜จจุบันประเทศไทยประสบป˜ญหาขยะจากซากผลิตภัณฑเครื่องใชŒ
ป˜จจุบันประเทศไทยประสบป˜ญหาขยะจากซากผลิตภัณฑเครื่องใชŒ ขนาดเล็ก เชน คอมพิวเตอร โนตบุก โทรศัพทมือถือ และแท็บเล็ต ขนาดเล็ก เชน คอมพิวเตอร โนตบุก โทรศัพทมือถือ และแท็บเล็ต
ไฟฟ‡าและอิเล็กทรอนิกสเพิ่มมากขึ้นตามความกŒาวหนŒาของเทคโนโลยีที่ จะมีอายุการใชงาน 4 - 5 ป สวนใหญซากผลิตภัณฑจะยังถูกเก็บไว
เปลี่ยนแปลงไป และมีแนวโนŒมจะเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งขยะเหล‹านี้ยังขาดการจัดการ ในบาน ดังนั้นเพื่อใหเกิดระบบการจัดการ จําเปนตองมีมาตรการ
ที่เปšนระบบและมีประสิทธิภาพ ส‹งผลกระทบต‹อสิ่งแวดลŒอม ป˜ญหาดังกล‹าว จูงใจใหเกิดการยอมรับ หรือ Willingness To Accept เพื่อดึง
กรมควบคุมมลพิษและหน‹วยงานภาครัฐที่เกี่ยวขŒองพยายามผลักดัน ซากผลิตภัณฑเขาสูระบบ จากนั้นซากผลิตภัณฑที่ถูกรวบรวมจากบานเรือน
กฎหมายที่ใชŒกํากับและดูแลการจัดการซากจากผลิตภัณฑเครื่องใชŒไฟฟ‡า จะถูกสงตอเขาสูกระบวนการรื้อแยกและรีไซเคิล
และอิเล็กทรอนิกสทั้งระบบ สํานักงานการวิจัยแห‹งชาติ (วช.) กระทรวง สําหรับกระบวนการรื้อแยก สามารถแบงไดเปน 2 รูปแบบ
การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ไดŒตระหนักถึงป˜ญหา คือ การรื้อแยกโดยกลุมรับซื้อของเกาและผูประกอบการรายยอยที่ไมได
ขยะอิเล็กทรอนิกสจึงไดŒสนับสนุนทุนวิจัยใหŒกับโครงการ “แผนงานวิจัยทŒาทาย จดทะเบียนตามกฎหมายหรือ Informal Sector และการรื้อแยกโดย
ไทย : การจัดการขยะอิเล็กทรอนิกสและของเสียอันตรายชุมชน ระยะที่ 2” ภายใตŒ โรงงานที่ไดรับใบอนุญาตถูกตอง หรือ Formal Sector ซึ่งจากผล
แผนงาน Zero Waste Thailand (ประเทศไทยไรŒขยะ) โดยมี รองศาสตราจารย การศึกษาพบวา การรื้อแยกทางกายภาพของทั้ง 2 รูปแบบไมแตกตางกัน
ดร.สุธา ขาวเธียร แห‹งจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เปšนหัวหนŒาโครงการวิจัย เชน ผลของการรื้อแยกโทรทัศนไดวัสดุมีคาประมาณ 30 - 40 % และมี
เพื่อสรŒางฐานขŒอมูลที่เกี่ยวขŒองกับการจัดการซากผลิตภัณฑเครื่องใชŒไฟฟ‡า เศษวัสดุเหลือทิ้งประมาณ 60 - 70% ทั้งนี้วัสดุที่ไดจากการรื้อแยกซาก
และอิเล็กทรอนิกส และของเสียอันตรายชุมชน รวมทั้งการจัดการซากผลิตภัณฑ ผลิตภัณฑขึ้นอยูกับเทคโนโลยีการรีไซเคิลในประเทศ สวนการรีไซเคิล
ของรัฐและชุมชนใหŒเปšนไปอย‹างมีประสิทธิภาพ สามารถนําไปกําหนดนโยบาย แผงวงจรอิเล็กทรอนิกสดวยวิธีการทางเคมีอาจตองดําเนินการในกลุม
การจัดการซากผลิตภัณฑไดŒอย‹างเปšนรูปธรรมมากขึ้น ของโรงงานที่ไดรับใบอนุญาตถูกตองเทานั้น เนื่องจากเปนกระบวนการ
รองศาสตราจารย ดร.สุธา ขาวเธียร แหงศูนยความเปนเลิศ ที่ทําใหไดโลหะที่มีคา เชน เงิน ทอง และพาลาเดียม แตจะมีความเสี่ยง
ดานการจัดการสารและของเสียอันตราย (ศสอ.) จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ตอสุขภาพเพราะจะไดโลหะที่เปนพิษมาดวย เชน โครเมียม อารเซนิก
ไดกลาวถึงโครงวิจัยไววา จากการคาดการณปริมาณซากผลิตภัณฑฯ จาก ตะกั่ว และแคดเมียม
ชุมชนในป 2563 พบวามีปริมาณ 428,000 ตัน/ป กวา 70% เปนซาก จากผลการศึกษาทั้งหมดนี้จะนําไปสูการจัดทําขอเสนอแนะ
ผลิตภัณฑ 5 ชนิด คือ ตูเย็น เครื่องปรับอากาศ โทรทัศน โทรศัพท และ เชิงนโยบายในการจัดการซากผลิตภัณฑโดยในระยะแรกควรมีมาตรการ
คอมพิวเตอร ซึ่งซากผลิตภัณฑที่เกิดขึ้นสวนใหญยังถูกเก็บไวในครัวเรือน ในการดึงทุกภาคสวนเขามามีสวนรวมในการจัดการซากผลิตภัณฑ รวมกับ
ยังไมไดรับการจัดการ และอีกสวนหนึ่งถูกจัดการดวยกลุมรับซื้อของเกา การผลักดันใหมีการออกกฎหมายการจัดการซากผลิตภัณฑทั้งระบบ
และผูประกอบการรายยอยที่ไมไดจดทะเบียนตามกฎหมาย จากปญหา โดยเฉพาะ และสงเสริมใหมีการนําซากผลิตภัณฑ เขาสูระบบการจัดการ
ดังกลาวจะเห็นไดวาประเทศไทยยังขาดการจัดการซากผลิตภัณฑที่เปน อยางถูกตอง เพื่อลดการเกิดผลกระทบตอสิ่งแวดลอมใหมากที่สุด รวมทั้ง
ระบบและมีประสิทธิภาพ ทีมวิจัยจึงไดทําการศึกษาและรวบรวมขอมูล ผูมีสวนเกี่ยวของกับกระบวนการจัดการซากผลิตภัณฑทั้งระบบ ควรตระหนัก
การจัดการซากผลิตภัณฑอยางตอเนื่องจากแผนงาน การจัดการขยะ และมีสวนรวมรับผิดชอบในการจัดการซากผลิตภัณฑของตนเอง
อิเล็กทรอนิกสและของเสียอันตรายชุมชน ระยะที่ 1 ซึ่งศึกษาและรวบรวม ขอเสนอแนะตอการรับผิดชอบการจัดการซากผลิตภัณฑ
ฐานขอมูลการจัดการซากผลิตภัณฑทั้งระบบ ครอบคลุมตั้งแตผูบริโภค ระหวางผูผลิตและผูบริโภค ควรใชกลไกผสมผสานทั้งภาคบังคับและภาค
จนถึงปลายทางการกําจัด และไดนํามาตอยอดบูรณาการสรางเปน สมัครใจ ในสวนของกระบวนการรวบรวมซากผลิตภัณฑ ควรตั้งจุดรวบรวม
ฐานขอมูลที่สามารถนําไปสูการวางแผนและกําหนดนโยบายการจัดการ ซากผลิตภัณฑที่ประชาชนสามารถเขาถึงไดงาย ควรมีการสนับสนุน
ซากผลิตภัณฑอยางเหมาะสม รวมถึงเปนสวนหนึ่งในการสนับสนุนขอมูล งบประมาณในการจัดตั้งศูนยรวบรวมซากผลิตภัณฑ สูทองถิ่นที่มีความพรอม
ในการออกกฎหมายตาง ๆ ที่เกี่ยวของ และศักยภาพ และควรพัฒนาระบบแพลตฟอรมการติดตามซากผลิตภัณฑ
ทั้งนี้ จากผลการสํารวจพฤติกรรมผูบริโภคในการจัดการซาก ตลอดกระบวนการขนสง อีกทั้งควรมีการยกระดับผูรวบรวมและผูรื้อแยก
ผลิตภัณฑ พบวา ผูบริโภคมีการยืดอายุผลิตภัณฑขนาดใหญ จึงมีผลตอ ที่เปนกลุมรับซื้อของเกาและผูประกอบการรายยอยที่ไมไดจดทะเบียน
ปริมาณซากผลิตภัณฑที่เขาสูระบบ เชน เครื่องปรับอากาศ โทรทัศน ตูเย็น ตามกฎหมายใหปฏิบัติใหถูกตอง โดยอาจตองมีการนํากฎหมายที่เกี่ยวของ
และเครื่องซักผา ซึ่งมีอายุการใชงานมากกวา 10 ป ถึงเขาสูกระบวนการ โดยตรงมาบังคับใชรวมดวย เชน ประกาศกระทรวงเรื่องกิจการที่เปน
ซอมแซม และเรียกคนมารับซื้อซากผลิตภัณฑที่บาน สวนซากผลิตภัณฑ อันตรายตอสุขภาพ เปนตน
สํานักงานการวิจัยแหงชาติ (วช.)
National Research Council of Thailand (NRCT) 7