Page 6 - จดหมายข่าว วช 141

นวัตกรรม : เพ� อสิ่งแวดลอม

การขับเคลื่อนเศรษฐกิจบีซีจี ดวยกลไก Zero Waste
แปรรูปขยะเปนสินทรัพยกับตนแบบผลิตภัณฑมูลคาสูงแปรรูปจากเปลือกหอยแมลงภูเหลือทิ้ง

ดร.วิภารัตน ดีออง
ผูอํานวยการสํานักงานการวิจัยแหงชาติ

สํานักงานการวิจัยแห‹งชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา แลวรับเนื้อหอยที่แกะแลวกลับไปแปรรูป ปญหาที่ตามมาคือขยะแลวรับเนื้อหอยที่แกะแลวกลับไปแปรรูป ปญหาที่ตามมาคือขยะแลวรับเนื้อหอยที่แกะแลวกลับไปแปรรูป ปญหาที่ตามมาคือขยะแลวรับเนื้อหอยที่แกะแลวกลับไปแปรรูป ปญหาที่ตามมาคือขยะ
วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม สนับสนุนการขับเคลื่อนเศรษฐกิจบีซีจี จากเปลือกหอยแมลงภู ซึ่งมีมากกวา 50% ของนํ้าหนักหอยแมลงภูสด
จากเปลือกหอยแมลงภู ซึ่งมีมากกวา 50% ของนํ้าหนักหอยแมลงภูสด
ดŒวยกลไก Zero Waste แปรรูปขยะเปšนสินทรัพยกับตŒนแบบผลิตภัณฑมูลค‹าสูง ซึ่งปจจุบันการกําจัดเปลือกหอยแมลงภูมีวิธีเดียวคือการฝงกลบ ชาวบาน
แปรรูปจากเปลือกหอยแมลงภู‹เหลือทิ้ง ช‹วยลดป˜ญหาสิ่งแวดลŒอมและเพิ่มมูลค‹า มีปญหาในการหาพื้นที่ทิ้งเปลือกหอย เพราะการขนยายเปลือกหอยไปทิ้ง
ใหŒกับเปลือกหอยแมลงภู‹เหลือทิ้งที่ยากแก‹การกําจัดมาเปšนวัตถุดิบราคาสูง ก็มีคาใชจายสูง จึงเกิดการทิ้งเปลือกหอยในบริเวณบานหรือพื้นที่สาธารณะ
ในอุตสาหกรรมเวชสําอาง เปนจํานวนมาก สงผลใหเกิดมลพิษจากกลิ่นเนาเหม็น กอปญหาสุขภาพ
ดร.วิภารัตน ดีออง ผูอํานวยการสํานักงานการวิจัยแหงชาติ ทัศนียภาพ รวมไปถึงการวางแผนการพัฒนาพื้นที่ของหนวยงานภาครัฐ
ไดกลาวถึงที่มาของการใหทุนสนับสนุนการวิจัยไววา ประเทศไทยเปน “การแปรรูปเปลือกหอยแมลงภูเหลือทิ้งใหเปนผลิตภัณฑมูลคาสูง” จึงเปน
ประเทศผูผลิตและสงออกหอยแมลงภูรายใหญของโลก ทําใหมีปริมาณ วิธีการที่มีประสิทธิภาพในการลดปริมาณขยะเปลือกหอยแมลงภูที่มี
เปลือกหอยแมลงภูเหลือทิ้งจากอุตสาหกรรมอาหารทะเลหลายหมื่นตัน ปริมาณเพิ่มมากขึ้นอยางตอเนื่อง ซึ่งคณะนักวิจัยไดมีการศึกษาความ
ตอป และดวยเปลือกหอยแมลงภูตองกําจัดดวยวิธีการฝงกลบไมสามารถ เปนไปไดเชิงเทคนิคแลว พบวาสามารถแปรรูปขยะเปลือกหอยแมลงภู
เผาทําลายได ทําใหปจจุบันมีเปลือกหอยแมลงภูจํานวนมากถูกทิ้งในพื้นที่ ใหเปนแคลเซียมคารบอเนตบริสุทธิ์ อัญรูปอะราโกไนต ซึ่งขนาดของแผน
สาธารณะ สรางปญหาสิ่งแวดลอม และปญหาสุขภาพ วช. ไดตระหนักถึง อยูที่ 3 - 7 ไมครอน หนา 300 - 500 นาโนเมตร สามารถใชเปน
ปญหาดังกลาว จึงไดสนับสนุนทุนวิจัย ปงบประมาณ 2565 ใหกับ วัตถุดิบในอุตสาหกรรมเวชสําอาง อุตสาหกรรมอาหารและสุขภาพ
โครงการ “ตนแบบผลิตภัณฑมูลคาสูงแปรรูปจากเปลือกหอยแมลงภู และอุตสาหกรรมอื่น ๆ เพื่อทดแทนการนําแคลเซียมคารบอเนตคุณภาพสูง
เหลือทิ้ง” เพื่อพัฒนาวิธีการแปรรูปเปลือกหอยแมลงภูใหเปนสินคา จากตางประเทศ
นวัตกรรม ที่นําเอกลักษณและคุณสมบัติเฉพาะของแคลเซียมคารบอเนต สําหรับกระบวนการแปรรูป เปนกระบวนการที่ไมซับซอน
ในเปลือกหอยแมลงภูมาใชประโยชนดานการเกษตร การประดับ/ ใชวัตถุดิบ อุปกรณ และสารเคมีที่มีในประเทศ สามารถถายทอดใหกับ
ตกแตง และเครื่องสําอาง ซึ่งนับเปนการสนับสนุนกลไก Zero Waste วิสาหกิจชุมชน และผูประกอบการรายยอยใชในการจัดการขยะจาก
ที่รักษาสภาพสิ่งแวดลอม และยังเกิดการแปรรูปขยะเหลือทิ้งใหเกิดเปน เปลือกหอยเองได วิธีการที่พัฒนาขึ้นนี้เปนมิตรตอสิ่งแวดลอม ไมมีการ
ผลิตภัณฑมูลคาสูง เกิดเปนระบบเศรษฐกิจหมุนเวียนสอดคลองกับการ สรางของเสีย (Zero Waste Process) เพราะสามารถแปรรูปสารเคมี
ขับเคลื่อนนโยบายเศรษฐกิจบีซีจีของประเทศไทย ที่เหลือจากกระบวนการผลิตใหเปนปุยสําหรับภาคการเกษตรไดทั้งหมด
ศาสตราจารย ดร.สนอง เอกสิทธิ์ อาจารยประจําภาควิชาเคมี สวนผลิตภัณฑแคลเซียมคารบอเนตที่ผลิตได สามารถนําไปใช
คณะวิทยาศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เปนหัวหนาโครงการ และ เปนสวนผสมในสินคา OTOP ไดหลากหลาย ซึ่งคณะนักวิจัยไดนําตนแบบ
มีทีมนวัตกร ประกอบดวย รองศาสตราจารย ดร.วิวัฒน วชิรวงศกวิน ผลิตภัณฑฯ มาจัดแสดงในงานวันคลายวันสถาปนา วช. ครบรอบ 63 ป
และ รองศาสตราจารย ดร.คเณศ วงษระวี อาจารยประจําภาควิชาเคมี ที่จัดขึ้นระหวางวันที่ 25 - 28 ตุลาคม 2565 อาทิ สบูขัดผิวผสม
คณะวิทยาศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ดร.ชุติพันธ เลิศวชิรไพบูลย ผงประกายมุก ซึ่งเปนการแปรรูปเปลือกหอยแมลงภู ใหเปนแคลเซียม
นักวิจัยศูนยนาโนเทคโนโลยีแหงชาติ สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตรและ คารบอเนตบริสุทธิ์ ที่มีคุณภาพสูง สามารถกระจายตัวไดดีในวัตถุดิบ
เทคโนโลยีแหงชาติ และ ดร.ลัญจกร อมรกิจบํารุง นักวิจัยหลังปริญญาเอก สําหรับทําสบู และทําใหเกิดฟองขนาดเล็ก ทําความสะอาดผิวไดดียิ่งขึ้น
ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย และโลชั่นบํารุงผิวผสมผงมุก ที่เพิ่มความขาวกระจางใสใหผิว
ดร.ชุติพันธ เลิศวชิรไพบูลย หนึ่งในทีมนวัตกร ไดกลาวถึง โดยไมทําใหผิวระคายเคืองเนื่องจากเปนวัสดุจากธรรมชาติ มีคุณสมบัติ
การวิจัยไววา อุตสาหกรรมแปรรูปอาหารทะเลในพื้นที่ตําบลแหลมใหญ สะทอนรังสี UVB ไดดี และผลิตภัณฑทรายอะราโกไนตจากเปลือก
จังหวัดสมุทรสงคราม เปนหนึ่งในอุตสาหกรรมสําคัญที่สรางรายได หอยแมลงภู สําหรับตูปลาสวยงาม ที่สามารถนํามาใชทดแทนปะการัง
และจางงานในชุมชนอยางตอเนื่อง โดยผลิตภัณฑหอยแมลงภูดอง ชวยปรับสภาพนํ้าใหมีความเหมาะสมกับการเลี้ยงปลาทะเลสวยงาม
และหอยแมลงภูตากแหง เปนผลิตภัณฑชุมชนที่โดดเดนของพื้นที่ อีกดวย
ซึ่งวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่ตําบลแหลมใหญจะจางชาวบานในพื้นที่แกะเนื้อหอย

สํานักงานการวิจัยแหงชาติ (วช.)
6 National Research Council of Thailand (NRCT)