Page 6 -
P. 6
งานวิจัยตามนโยบายรัฐบาล
การเพาะเลี้ยง “ผึ้งชันโรง” (ผึ้งจิ๋ว)
“ชันโรง” คือ ผึ้งพื้นเมืองของทวีปเอเชีย มิใช่มีเฉพาะในกลุ่มอาเซียนเท่านั้น ในอินเดีย จีนแผ่นดินใหญ่
และไต้หวันก็มีชันโรงแพร่กระจายพันธุ์จากใต้ขึ้นสู่เหนือสุดที่ 23.5 � N ดูเหมือนผู้เลี้ยงผึ้งไม่เฉพาะคนไทยเท่านั้น
ที่ให้ความส�าคัญกับผึ้งพันธุ์มากกว่าชันโรงอย่างเด่นชัด ท�าให้ลืมไปว่ายังมีผึ้งชันโรงพื้นเมืองที่เป็นแมลง
สังคมแท้จริงของเอเชียที่มีศักยภาพและประสิทธิภาพในการผสมเกสรให้ดอกไม้ป่า และพรรณไม้ปลูกสร้าง
ผืนป่าให้มีความหลากหลายยั่งยืน มาอย่างยาวนานถึง 65 ล้านปีมาแล้ว
การจัดการความรู้และต่อยอดงานวิจัยการเพาะเลี้ยง ผึ้งชันโรงหลังลายของอาเซียน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็น
ผึ้งชันโรงหลังลาย เป็นการถ่ายทอดและขยายผลการใช้ แบบอย่างในการเพาะเลี้ยงผึ้งชันโรงแบบครบวงจรที่ได้มาตรฐาน
ประโยชน์ของ รองศาสตราจารย์ ดร.สมนึก บุญเกิด สาขา เป็นแหล่งฝึกอบรม และแหล่งผลิตผลงานวิจัยการแปรรูปผลิตภัณฑ์
เทคโนโลยีการเกษตร คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามค�าแหง ต่าง ๆ อาทิ เครื่องส�าอาง และเวชภัณฑ์ รวมถึงเพื่อส่งเสริม
ที่ได้รับการสนับสนุนการวิจัยจากส�านักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) การท่องเที่ยวเชิงนิเวศด้วย
และเป็นพระมหากรุณาธิคุณในสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า โดยการก�าหนดเป็นค่าเฉลี่ยมาตรฐานจ�าเพาะที่มาของ
กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ที่พระองค์ น�้าผึ้งชันโรงในประเทศไทย ซึ่งมีความแตกต่างจากน�้าผึ้ง
ทรงอนุญาตให้ใช้สถานที่ในวังสระปทุมเป็นที่ศึกษาวิจัยทดลอง อุตสาหกรรมเป็นอย่างมาก และเพื่อใช้อ้างอิงแหล่งที่มาของน�้าผึ้ง
เพาะเลี้ยงผึ้งชันโรง จนได้รูปแบบมาตรฐานของการเพาะเลี้ยง ชันโรงที่จะแปลกแยกไปจากค่ามาตรฐานก�าหนด อันเนื่องจาก
ผึ้งชันโรงให้แก่เกษตรกรใช้เป็นแบบอย่างน�าไปปฏิบัติ รวมถึง มีการปลอมปน และการน�าน�้าผึ้งชันโรงป่ามาฟอก ด้วยเหตุนี้เอง
ได้ข้อมูลองค์ประกอบทางเคมีของน�้าผึ้งชันโรงและชันผึ้งเหลว น�้าผึ้งชันโรงจ�าเป็นต้องมีมาตรฐานเป็นของตัวเองโดยเฉพาะ
ในรูปแบบของแหล่งเลี้ยงในวังสระปทุมเป็นแบบอย่างของสวนป่า น�้าผึ้งชันโรงแต่ละชนิดมีรสชาติจ�าเพาะ (Specific flavor)
เปรียบเทียบกับแหล่งเลี้ยงในต่างจังหวัดที่เป็นแบบสวนป่า เช่น มีเอกลักษณ์ที่แตกต่างกัน รสชาติไม่เหมือนกัน โดยเฉพาะกลิ่น
สวนผลไม้ สวนป่าชุมชน แหล่งเลี้ยงในชุมชนเกษตรกร และ ของน�้าผึ้งชันโรงเป็นผลมาจากนางพญาแม่รังปล่อยกลิ่น (hive
ในสวนผสมไม้ผลและไม้ประดับตามบ้านเรือน เป็นต้น pheromones) คอยควบคุมพฤติกรรมของผึ้งชันโรง ใช้กลิ่น
โครงการผลิตน�้าผึ้งและชันผึ้งสมุนไพร เป็นสื่อต่อระหว่างพลรังเดียวกันแต่ละรังมีกลิ่นจ�าเพาะรัง กลิ่นนี้
อินทรีย์จากผึ้งชันโรงหลังลาย เป็นโครงการที่ จะจางหมดไปจากผึ้งชันโรงใช้เวลาประมาณ 1 เดือนเศษ
ไม่มีประเทศไหนในอาเซียนจัดท�ามาก่อน น�้าผึ้งชันโรงหลังลายแต่ละรั้งนั้น เราไม่สามารถแยกแยะ
ประเทศไทยน่าจะเป็นผู้น�าในการเพาะเลี้ยง ความแตกต่างได้ แต่ผึ้งชันโรงสามารถจ�ากลิ่นน�้าผึ้งของตัวเองได้
ผึ้งชันโรงหลังลายสายพันธุ์เชียงใหม่ ผึ้งชันโรงหลังลายสายพันธุ์ภาคกลาง
โครงสร้างเซลตัวอ่อนของผึ้งชันโรง
สำ�นักง�นก�รวิจัยแห่งช�ติ (วช.)
(อ่านต่อหน้า 8)
6 National Research Council of Thailand (NRCT)
